Skip to main content

Νέα ελληνική

Λεξικό της λαϊκής και της περιθωριακής γλώσσας

Λεξικό της λαϊκής και της περιθωριακής γλώσσας


Εισαγωγή

Μέσα στις 50.000 περίπου λέξεις και φράσεις και στις 250.000 σημασίες περιλαμβάνονται η γλώσσα της λαϊκής - της αργκό - των μηχανόβιων - των ναρκωτικών - της φυλακής - του χαρτοπαιγνίου - του ποδοσφαίρου - του αθλητισμού - του στρατού - των ναυτικών - του καφενείου - των εργατών - των νηπίων - των εφημερίδων - της τηλεόρασης - της νεοαργκό που αποτελεί τη γλώσσα της νεολαίας και ιδίως, λέξεις και φράσεις της καθημερινής μας ζωής.

Το Λεξικό του Γεωργίου Κάτου είναι έργο ενός εμπειρικού θιασώτη και τεχνίτη της γλώσσας, ιδιαίτερα εκείνης των λαϊκών ανθρώπων. Πρόκειται για την περιεκτικότερη συλλογή τεκμηρίων αυθεντικού λόγου από όλο το φάσμα των ταπεινών γλωσσικών χρήσεων, με κύρια αρετή την πιστή και αναλυτική παράθεση δειγμάτων της πολύτιμης γλωσσικής παρακαταθήκης των απλών και των βασανισμένων ανθρώπων. Αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα των γνωστών λεξικών της ελληνικής.

Αναζήτηση

Αναζήτηση
Φάκελος λημμάτων
0
  Άδειασμα
  • Επιλογές αναζήτησης
    -  
 
Βρέθηκαν 1 εγγραφές  [0-1]

  • πρωινός, -ή, -ό,
    επίθ. [<μτγν. πρωινός <πρωί], πρωινός. 1. που συνηθίζει να ξυπνάει ή εργάζεται πρωί: «συνήθισε τόσα χρόνια ο άνθρωπος να είναι πρωινός στη δουλειά κι ακόμη και τώρα, που πήρε σύνταξη, είναι από το πρωί στο πόδι || εγώ φεύγω, γιατί αύριο είμαι πρωινός στη δουλειά και πρέπει να είμαι φρέσκος το πρωί». 2. που επέστρεψε το πρωί στο σπίτι του ή που πήγε το πρωί κατευθείαν από τη νυχτερινή διασκέδαση στη δουλειά του: «μη μου αναθέσεις καμιά δύσκολη δουλειά σήμερα, γιατί είμαι πρωινός και νιώθω χάλια». 3. το αρσ. ως ουσ. ο πρωινός, υπάλληλος ή εργάτης που προσέρχεται στη δουλειά του το πρωί: «πρέπει να κοιμηθώ νωρίς, γιατί αύριο είμαι πρωινός». 4α. το θηλ. ως ουσ. η πρωινή, υπάλληλος ή εργάτρια που προσέρχεται στη δουλειά το πρωί: «τα κανόνισε ώστε να είναι πάντοτε πρωινή». β. η πρωινή μαλακία: «δεν ξέρεις τι ωραία που είναι η πρωινή, έτσι ξεκούραστος που είσαι!». Από την εικόνα του άντρα που πολλές φορές ξυπνάει με έντονη στύση και εκτονώνεται αυνανιζόμενος. 5α. το ουδ. ως ουσ. το πρωινό, το πρωί: «λέμε να ξεκινήσουμε το πρωινό που ’χει ακόμη δροσιά». β. το φαγητό που τρώει κανείς το πρωί που θα ξυπνήσει: «τι θέλεις να σου ετοιμάσω για πρωινό;». γ. το ρούχο που φοριέται ή που ταιριάζει για το πρωί: «αγόρασα δυο πρωινά παντελονάκια για να τα φοράω στη γειτονιά». δ. καλλιτεχνική εκδήλωση που γίνεται το πρωί: «στα χρόνια μας ήταν διαδεδομένα τα μουσικά πρωινά || ο σύνδεσμος των φίλων του βιβλίου, διοργανώνει κάθε Κυριακή λογοτεχνικά πρωινά»· 
    - να κόψεις την πρωινή, συμβουλευτική έκφραση σε άτομο που λέει ή κάνει πολλές ανοησίες, πολλές βλακείες, με την έννοια να πάψει να αυνανίζεται, να μαλακίζεται το πρωί, γιατί αυτή είναι η αιτία της απαράδεκτης συμπεριφοράς του: «θ’ αρχίσεις να λες κι εσύ τη γνώμη σου μόνο αν κόψεις την πρωινή». Από το ότι επικρατεί η εντύπωση πως η μαλακία πειράζει στο μυαλό, στο νου, εξού και το το πολύ το τάκα τάκα κάνει το παιδί μαλάκα·
    - οι πρωινοί να φεύγουν, α. λέγεται σε περίπτωση που λόγω μεγάλης κοσμοσυρροής, ιδίως σε μπαρ, κέντρα και παλιότερα σε κινηματογράφους (όταν δηλ. το έργο ή τα έργα παιζόταν από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ, χωρίς να υπάρχουν ειδικές ώρες προβολών), υπάρχει έλλειψη χώρου και προτρέπει κυριολεκτικά ή χάριν αστεϊσμού αυτούς που βρίσκονται μέσα από νωρίς να φύγουν, για να ελευθερωθεί ο χώρος γι’ αυτούς που ήρθαν τελευταίοι ή γι’ αυτούς που θα ακολουθήσουν: «έλα, οι πρωινοί να φεύγουν, για να μπουν κι άλλοι μέσα». β. λέγεται ειρωνικά σε περίπτωση που κάποιοι κρατάνε πολύ καιρό μια θέση ή ένα αξίωμα και σημαίνει πως είναι καιρός πια να αφήσουν το πόστο τους για άλλους ή για τους νεότερους·
    - οι πρώτες πρωινές ώρες, το χρονικό διάστημα από τα μεσάνυχτα ως τα χαράματα: «διασκέδαζαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες»·
    - παίρνω το πρωινό μου, τρώω το πρωινό μου φαγητό: «πού θέλεις να πάρεις το πρωινό σου;»·
    - πρωινός καφές, βλ. λ. καφές·
    - πρωινός πρωινός, λέγεται για κάποιον που εμφανίζεται κάπου πολύ νωρίς το πρωί. Πολλές φορές, κρύβει μια ειρωνική διάθεση ή και δυσφορία: «ήρθε πρωινός πρωινός και μου ζητούσε να τον πάρω στη δουλειά μου || μου ’ρθε πρωινός πρωινός και μου ζητούσε πάλι δανεικά»·
    - ρίχνω έναν πρωινό (ενν. πούτσο), επιβάλλω τη σεξουαλική πράξη το πρωί, ιδίως την ώρα που ξυπνάω: «έριξα έναν πρωινό στη κυρά μου και νιώθω τα πόδια μου κομμένα»·
    -ρίχνω μια πρωινή (ενν. μαλακία), αυνανίζομαι, μαλακίζομαι το πρωί, ιδίως την ώρα που ξυπνάω το πρωί: «αν δεν ρίξω μια πρωινή, δε μου πάει καλά η μέρα»·
    - τον τρώω για πρωινό, τον διαλύω, τον κατανικώ: «δε μαλώνει μαζί μου, γιατί ξέρει πως τον τρώω για πρωινό».
    ,    

Ετυμολογία

 
  • Γλώσσα






































  • Άλλες συντομογραφίες



Συντομογραφίες

  • Α

    αγγλ. αγγλικός, -ή, -ό
    άγν. ετυμολ. άγνωστης ετυμολογίας
    αιτιατ. αιτιατική
    αιτιολογ. αιτιολογικός, -ή, -ό
    άκλ. άκλιτο
    αλβαν. αλβανικός, -ή, - ό
    αμερικ. αμερικανικός, -ή, -ό
    αμτβ. αμετάβατο
    αναφορ. αναφορικός, -ή, -ό
    αντίθ. αντίθετο
    αντων. αντωνυμία
    απαρέμφ. απαρέμφατο
    απρόσ. απρόσωπο
    αραβ. αραβικός, -ή, -ό
    αραβοτουρκ. αραβοτουρκικός, -ή, -ό
    αριθμ. αριθμός
    αρσ. αρσενικό
    αρχ. αρχαίος, -ία, -ιο
    αρχαϊστ. αρχαϊστικός, -ή, -ό
  • Β

    βενετ. βενετικός, -ή, -ό
    βλ. βλέπε
    βλ. και φρ. βλέπε και φράση
    βλ. συνηθέστ. βλέπε συνηθέστερο
    βλ. φρ. βλέπε φράση
    βλάχ. βλάχικος, -η, -ο
    βουλγαρ. βουλγαρικός, -ή, -ό
    βραζιλ. βραζιλιάνικος, -η, -ο
  • Γ

    γ΄ εν. πρόσ. τρίτο ενικό πρόσωπο
    γαλλ. γαλλικός, -ή, -ό
    γεν. γενική
    γενουατ. γενουατικός, -ή, -ό
    γερμαν. γερμανικός, -ή, -ό
  • Δ

    δεικ. δεικτικό
    δηλ. δηλαδή
    διεθν. διεθνής, διεθνώς
    δοτ. δοτική
  • Ε

    εβρ. εβραϊκός, -ή, -ό
    ειρων. ειρωνικά
    ελνστ. ελληνιστικός, -ή, -ό
    ενεστ. ενεστώτας
    ενν. εννοείται
    επέκτ. επέκταση
    επίθ. επίθετο
    επίρρ. επίρρημα
    επιφών. επιφώνημα
    επιφωνημ. επιφωνηματικός, -ή, -ό
    επών. επώνυμο
    εύχρ. εύχρηστος, -η, -ο
    εφημερ. εφημερίδα
  • Θ

    θηλ. θηλυκό
  • Ι

    ιαπων. ιαπωνικός, -ή, -ό
    ιδ. ιδίως
    ιδ. εύχρ. ιδίως εύχρηστο
    ινδ. ινδικός, -ή, -ό
    ιραν. ιρανικός, -ή, -ό
    ισπαν. ισπανικός, -ή, -ό
    ιταλ. ιταλικός, -ή, -ό
  • Κ

    κ. και
    κ.ά. και άλλα
    κ.λπ. και λοιπά
    κελτ. κελτικός, -ή, -ό
    κουτσοβλάχ. κουτσοβλάχικος, -η, -ο
    κυρ. κυρίως
    κυρ. εύχρ. κυρίως εύχρηστο
    κύρ. ό. κύριο όνομα
  • Λ

    λ. λέξη, λήμμα
    λατιν. λατινικός, -ή, -ό
  • Μ

    μαλαισ. μαλαισιανός, -ή, -ό
    μεγεθ. μεγεθυντικό
    μέλλ. μέλλοντας
    μέσ. μέσος, -η, -ο
    μόρ. μόριο
    μσν. μεσαιωνικός, -ή, -ό
    μτβ. μεταβατικό
    μτγν. μεταγενέστερος, -η, -ο
    μτφ. μεταφορικός, μεταφορικά
    μτχ. μετοχή
  • Ν

    νεότ. νεότερος, -η, -ο
  • Ο

    όν. όνομα
    ουγγρ. ουγγρικός, -ή, -ό
    ουδ. ουδέτερο
    ουσ. ουσιαστικό
  • Π

    π.χ. παραδείγματος χάριν
    παρακ. και παρακείμ. παρακείμενος
    παρατατ. παρατατικός
    περσ. περσικός, -ή, -ό
    πιθ. πιθανόν
    πληθ. και πλ. πληθυντικός
    πορτογαλ. πορτογαλικός, -ή, -ό
    πρβλ. παράβαλε
    πρόθ. πρόθεση
    πρόσ. πρόσωπο
    προστακτ. προστακτικός, -ή, -ό
  • Ρ

    ρ. ρήμα
    ρουμαν. ρουμανικός, -ή, -ό
    ρωσ. ρωσικός, -ή, -ό
  • Σ

    σερβ. σερβικός, -ή, -ό
    σκωπτ. σκωπτικά
    σλαβ. σλαβικός, -ή, -ό
    στερητ. στερητικό
    σύνδ. σύνδεσμος
    συνήθ. συνήθως
    συνηθέστ. συνηθέστερος, -η, -ο
    συνών. συνώνυμος, συνώνυμα
  • Τ

    τακτ. τακτικός, -ή, -ό
    τοπ. τοπικός, -ή, -ό
    τουρ. τουρκικός, -ή, -ό
    τουρκοπερσ. τουρκοπερσικός, -ή, -ό
    τσεχ. τσεχικός, -ή, -ό
    τσιγγ. τσιγγάνικος, -η, -ο
  • Υ

    υβριστ. υβριστικά
    υπερθετ. υπερθετικός
    υποκορ. υποκοριστικός, -ή, -ό
    υποτιμητ. υποτιμητικά
    υποχωρητ. υποχωρητικός, -ή, -ό
  • Φ

    φρ. φράση
  • Χ

    χρον. χρονικός

Ομάδα εργασίας

Σχεδιασμός - Γενική Επιμέλεια
Κ. Θεοδωρίδης, Ε. Μητρούση
Σχεδιασμός φόρμας σύνταξης και ψηφιοποίησης
Κ. Θεοδωρίδης, Ε. Μητρούση
Φιλολογική επεξεργασία ηλεκτρονικών λημμάτων / τελικού κειμένου
Ε. Μητρούση
Φιλολογικές εργασίες για τη διαμόρφωση του ηλεκτρονικού περιβάλλοντος
Ε. Μητρούση
Ηλεκτρονική υλοποίηση
Κ. Θεοδωρίδης